కొందరు దారుణం అన్నారు.. కొందరు మూర్ఖత్వానికి పరాకాష్ట అన్నారు.. కొందరు సాధనకు ఇదే సరైన మార్గమన్నారు.. మరికొందరు ప్రభుత్వ వైఫల్యమన్నారు.. ఎవరి మాట వారు మాట్లాడేసి జరిగిన సంఘటన గాఢతని రాత్రి మిగిల్చిన మత్తులోనే ఒదిలించుకుని నిన్నటిని చరిత్రలోకి జమచేసేశారు. అయిపోయింది.. దేశమంటే మట్టికాదోయ్ దేశమంటే మనుషులోయ్ అన్న గురజాడ కూడా నేలకూలే ఉంటాడు.. మట్టి గొప్పదా.. మనిషి గొప్పోడా అన్నది తేల్చుకోలేక!
అంతా బాగానే ఉంది.. తెలుగు జాతి ఘనతని ప్రపంచానికి చాటిచెప్పడానికి ఎన్టీయార్ ప్రతిష్టాత్మకంగా తీసుకుని స్వయంగా దగ్గరుండి పర్యవేక్షించి నిర్మించిన విగ్రహాలు నిమజ్జనమైపోయాయి సరే, అంత విధ్వంసాన్నీ సృష్టించీ సంతుష్టి పరిచే ఫలితమేమైనా సాధించగలిగామా? తెలుగుదనానికి చిరునామాగా ఇన్నాళ్లూ నిలిచిన ఆ విగ్రహాలే ప్రపంచం ముందు మన విజ్ఞతని నిలదీస్తున్నాయి. ఆవేశం, హక్కులూ, ఉద్యమాలూ, అణిచివేతలూ, రెచ్చగొట్టడాలూ.. సాధించుకోవడాలూ.. వీటన్నింటికీ మనలో మానవత్వం హరించుకుపోయి దానవత్వం అలవర్చుకోవడమే సబబనుకుంటే మన ప్రయాణం రాతియుగానికి తప్ప బంగారు భవిష్యత్ వైపు కాదు.

జరిగింది ఆర్థిక నష్టమో, మానసిక కష్టమో తేల్చుకునేలోపే కాలం మన మూర్ఖత్వాన్ని సమాధి చేసేస్తుంది అలవోకగా! దిగ్భ్రమ నుండి స్థిమితపడితే.. తప్పూ ఒప్పుగానే కన్పిస్తుంది.. ఒప్పూ తప్పుగానే కన్పిస్తుంది. కాస్తో కూస్తో మనసుకి కష్టమన్పించేదల్లా ఆ కాసేపే! ఆ దిగ్భ్ఱాంతిని దాటేస్తే ఎవరు బ్రతుకు వారు బ్రతికేయవచ్చు.. ట్యాంక్ బండ్ మీద విగ్రహాలని మర్చిపోయి! మరో బలీయమైన అంశమేదైనా మనల్ని కలిచివేసేటంత వరకూ అంతా హ్యాపీసు! మన శరీరాలు ఎంత మందమెక్కుతున్నాయో అర్థం కావట్లేదూ.. !!

"మనమొక్కళ్లం పూనుకుంటే సమాజం బాగుపడుతుందా?" అన్న తర్కం మాటున దాక్కుని సగటు వ్యక్తి సమాజం గురించి ఆలోచించడం ఎప్పుడో మానేశాడు. తానూ, తన కుటుంబ సభ్యులు, బంధువులు, స్నేహితులు.. ఇలా తన పరిధికి కొన్ని హద్దులు పెట్టుకుని ఆ పరిధిలోని ఆనందాలూ, దుఃఖాలు, విజయాలూ, విషాదాలకే స్పందించడం ఎప్పటినుండో జరుగుతూ వస్తున్నదే! కానీ క్రమేపీ ఆ పరిధి కూడా కుంచించుకుపోవడం నిశితంగా గమనిస్తే అందరికీ అర్థమవుతుంది. ఒకప్పటి వరకూ ఎంతో ఆత్మీయంగా మెలిగిన బంధువులు, స్నేహితులు కూడా ముక్తసరిగా నాలుగు మాటలు మాట్లాడడం కూడా గగనం అయిపోయిన దుస్థితిలో మనం ఉన్నాం. పోటీ ప్రపంచంలో జీవితం యాంత్రికమే! అలాగని మనమూ యంత్రాల్లా ప్రేమ, ఆప్యాయతలకు స్పందించనంత "ఎత్తుకు ఎదిగిపోవడం" ఎవరి కోసం?

చిన్న ఉదాహరణలే మనసుని కదిలిస్తాయి. శుభకార్యాలప్పుడు అందరూ కలుస్తుంటారు. అందులో మనం ముసలీ, ముతకాగా భావించే వయోవృద్ధులూ ఉంటారు. ఏ మూలనో కూర్చుని, దృష్టిని ఎక్కడో నిలిపి జ్ఞాపకాల దొంతరల్లో మునిగితేలి ఉంటారు. ఒక్కసారి మనం వెళ్లి మాటవరుసకి పలకరిస్తే.. అప్పటివరకూ నిర్జీవంగా ఉన్న వారి కళ్లల్లో ఎంత వెలుగు మెరుస్తుందో ఎప్పుడైనా గమనించారా?  ఏళ్ల తరబడి ఎవరూ సరిగా పలకరించని నేపధ్యమేమో.. ఇంకెవరూ తమని పట్టించుకోరనే నిర్లిప్తత ఏమో.. ఒక్కసారిగా మనలాంటి వాళ్లం వెళ్లి పలకరించేసరికి ఉబ్బితబ్బిబై "బాగున్నావా నాయనా" అంటూ వాళ్ల మాటల్లో ప్రవహించే ప్రేమని ఆస్వాదించగలిగే సున్నితత్వం మనకెక్కడ మిగిలుందీ? అందుకే "ఆ ముసలావిడ అంతేలే మనుషులు పలకరిస్తే చాలు" అంటూ పక్కన వెటకారమాడే బంధువుల వైపూ, ఆ ముసలవ్వ వైపూ ఒక నవ్వు విసిరేసి ముందుకు సాగిపోతాం. ఒక్క పదినిముషాల ఆవిడతో చెంతన కూర్చుంటే మరో పదేళ్లు సంతోషంగా బ్రతికేటంత ఆనందం ఆవిడకు లభిస్తున్నందన్న స్పృహ కూడా మనకు కలగదు. ఎంతైనా మనం చాలా బిజీ కదా!

ప్రతీ క్షణమూ అమూల్యమైనదే. ఒక్కసారి భవిష్యత్ ని ఊహించుకోండి.. ఇంత కష్టపడీ, సంపాదించీ ఆ ఆనందాన్ని పంచుకోవడానికి ఆత్మీయులు కరువైనప్పుడు వెనక్కి తిరిగి చూసుకుంటే మనకూ.. మిగిలిన ప్రపంచానికీ మధ్య పూడ్చుకోలేనంత అగాధం ఏర్పడి ఉంటుంది. మనమే ఇంత సామాజిక ఒంటరితనానికి లోనవుతున్నామే తర్వాతి తరాలు సంతోషాల్ని పంచుకోవడానికీ, విచార సమయంలో ఓదార్చడానికీ ఎవరూ దొరక్క ఎలా జీవశ్చవాల్లా బ్రతుకుతారో  ఒక్కసారి ఆలోచించండి. అందుకే మనం గడించాలని తాపత్రయపడుతున్న కోట్ల రూపాయల్లో ఎవరికీ నయాపైసా అయినా సాయం చెయ్యనవసరం లేదు. "మన పట్ల, మన ఆత్మీయుల పట్ల, సమాజం పట్ల" చేతనైనంతలో ప్రేమాభిమానాలు పంచితే చాలు.

అలసిన ఓ నిమిషం కళ్లెదుటి బాహ్యప్రపంచాన్ని బలవంతంగా కనురెప్పల బిగింపుతో తిరస్కరించి కళ్లు మూస్తే ఎన్నో అలజడులు కళ్లల్లో ఎగిరెగిరి పడుతున్నాయి. బాల్యపు “నేను”కీ, యవ్వనానికీ, నిన్నటికీ, ఇప్పటి “నేను”కీ సారూప్యత దొరకబుచ్చుకోలేక మెదడు జ్ఞాపకాల దొంతరుల్ని తిరగేస్తూనే ఉంది. అంతలో ఏ సమూహంలోనో అభిప్రాయాలు ఆరాటపడుతూ మనుషుల నాలుకల్ని తొలుచుకు వచ్చేటప్పుడు “నేనలా.. తెలుసా” అంటూ మనసూ ఉండబట్టలేక బలహీనంగా మూలుగుతుంది. నా గురించి నేను చెప్పుకోవడానికి ఎంత ఆరాటమో కదా! “అహం” తన లోతుల్ని తాను తవ్వుకోలేక, నిశ్చలత్వాన్ని పొందలేక నిరంతరం ఊగిసలాడుతూ కూడా ఓ అనిశ్చిత అభిప్రాయాన్ని “స్థిరమైనదిగా” ప్రకటితం చెయ్యడానికి పడే తపన చూస్తుంటే మంచివాళ్లగానో, దయాపరులు గానో, మేధావులుగానో.. ఏదో ఒక స్థిరమైన ముద్రని ఆపాదింపజేసుకోవడానికి మారుతుండే చిత్తాలతోనే ప్రయత్నాలు సాగించడం హాస్యాస్పదంగా తోస్తుంది. తీవ్రమైన సంఘర్షణ తీరం దాటని తుఫానులా మనసుని తడుపుతున్నా బండబారిన స్థితప్రజ్ఞుల్లా ముఖకవళికల్లో రక్తికట్టించడానికి కుదేలైన కండరాల్ని బిగదీసి మరీ నటనావైధుష్యాన్ని ప్రదర్శించడం రివాజైపోయింది. కోరుకున్న ముద్రల కోసమే అభిప్రాయాలూ సహజత్వాన్ని కోల్పోయి హంగులు అద్దుకుంటున్నాయి. అన్నింటిలోనూ “ఈ క్షణానికే నిశ్చితంగా ఉండే నిశ్చితాభిప్రాయాలు” మన స్వంతం. కానీ ముద్రలు మాత్రం శాశ్వతమైనవి కావాలి. గతించిన అభిప్రాయానికీ, మారిన ఆలోచనకు లంకె వేస్తే పుటుక్కున భండారం బయటపడుతుందన్న ఆలోచనా స్ఫురించదు. మనపై సమాజం వెయ్యాలనుకునే ముద్రని సాధించడానికి ఇచ్చినంత విలువ మన ఆలోచనల్లో స్థిరత్వం పొందడానికి ఇవ్వం. అందుకేనేమో ముద్రలు ముఖస్తుతికి పనికొస్తుంటే మారుతుండే మన ఆలోచనలు కొరుక్కునే చెవుల్లో నిందలుగా షికారు చేస్తుంటాయి. మంచివాడో, గొప్పవాడో, త్యాగశీలో, మేధావో వంటి ముద్ర మన సమక్షంలో బలంగా విన్పిస్తే చాలు.. మనం అవేం కాకపోయినా అహం సంతృప్తిపడి శాంతిస్తుంది.

“సమాజంలో మార్పు తెద్దాం.. వ్యవస్థని సమూలంగా కడిగేద్దాం..” ఇటీవల విన్పిస్తున్న నాయకులందరి ఇలాంటి నినాదాలతో ఉప్పొంగిపోతున్నాం… ఇంకేముంది దేశం బాగుపడేరోజు వచ్చేసిందని మురిసిపోతున్నాం. అస్సలు సమాజమంటే..? మీరూ, నేనూ, మన పక్క ఉన్న వ్యక్తుల సమూహమే కదా. మనం ఇదే మాదిరి బాధ్యతారాహిత్యంగా ఉంటుంటే ఎవరో వచ్చి మనతో కూడి ఉన్న సమాజాన్ని ఉద్ధరించగలుగుతారా? అస్సలు మనలో ఎంత వరకూ సామాజిక బాధ్యత ఉందో ఎప్పుడైనా గమనించామా? మనం మారకుండానే ఎవరో వచ్చి మన సమాజాన్ని మారుస్తారని కలలు గనడం ఎంత మూర్ఖత్వమో కదా! వచ్చేది ఎంత గొప్ప నాయకుడైనా కావచ్చు వ్యక్తిస్థాయిలో సామాజిక స్పృహ లేకపోతే వ్యవస్థ ఎలా బాగుపడుతుంది? ఫలానా చిరంజీవి, ఫలానా జయప్రకాష్ నారాయణ, ఫలానా బాలకృష్ణ, చంద్రబాబు అధికారంలోకి వస్తే మనం ఇప్పటికన్నా బాధ్యతగా నడుచుకుంటామా? ఆ నమ్మకం మనకుందా? నాయకుడిపై అంత అభిమానం ఉండి మారగలిగిన వారైతే అదే అభిమానాన్ని దేశంపై ఇన్నాళ్లూ ఎందుకు చూపించలేకపోయాం? ప్రతీ పౌరుడూ వ్యవస్థ అంటే తన ఆవల ఉన్న మిగతా ప్రపంచం అనుకుంటారు. మనలోనూ ప్రభుత్వోద్యోగులు ఉన్నారు, అధికార్లు ఉన్నారు, ఎవరి స్థాయిల్లో వారు సమాజాన్ని ప్రభావితం చేయగలిగిన వారు ఎంతోమంది ఉండనే ఉన్నారు. అలాగే మంత్రులు, అధికార్లు, ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు.. వీళ్లు మాత్రమే కాదు వ్యవస్థ అంటే! ప్రతీ పౌరుడూ వ్యవస్థలో భాగమే. కానీ మనం మనల్ని మినహాయించి మిగతా ప్రపంచంలో అవినీతి పోవాలని, అందరూ బాధ్యతగా ఉండాలని, మార్పులు రావాలని, తద్వారా మన జీవితాలు బాగుపడతాయని పగటి కలలు కంటున్నాం. చూడడానికి చిన్న చిన్న విషయాలే అయినా కొన్ని ఎంతో బాధ కలిగిస్తాయి. ఒక నాయకుడికి మద్దతుగా విద్యావంతులు రోడ్ షోలు, ర్యాలీలు నిర్వహించి ఎంతోమంది సాధారణ ప్రజానీకాన్ని ఇబ్బందులకు గురిచేయడం, వేలాది రూపాయల బాణాసంచా క్షణాల్లో బుగ్గిపాలు చేయడం.. నాయకుడిని ఎవరైనా తెలిసీ తెలియక విమర్శిస్తే భౌతిక దాడులకు దిగడం.. చెప్పుకుంటూ పోతే రాజకీయ పార్టీలకు దన్నుగా నిలవడానికి మనం వృధా పరుస్తున్న మానవ, ఆర్థిక వనరుల్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే అవన్నీ వృధా పరచడమేనా మనం కోరుకునే మార్పు? సమాజం పట్ల విభిన్న కోణాల్లో సగటు పౌరుడు బాధ్యతాయుతంగా ఉండనంత వరకూ ఎంత గొప్ప నాయకుడూ కూడా ఆశించినంత మార్పుని తీసుకురాలేడు అన్నది స్పష్టం. గొప్ప నాయకుడు పగ్గాలు చేపడితే ఏతావాతా మంత్రులు, అధికార్లలో కొంతవరకూ జవాబుదారీ తనం వచ్చే అవకాశం ఉండొచ్చేమో కానీ మనలాంటి మనుషుల్లో మనకి మనం మార్పు ఆహ్వానించనంత వరకూ ఇలాగే ఉంటాం.

“ఫలానా పని సరిగా చెయ్యలేకపోయానే.. ఇలాగైతే బాగుణ్ణు..“, “అవునూ అప్పుడలా మాట్లాడి ఉండవలసింది కదూ… ప్చ్ వెధవ బుర్ర టైమ్ కి వెలగదు…“, “ఇంతకీ వచ్చేవారం ఏం ప్రోగ్రామ్ పెట్టుకోవాలి…?“, “ఆ శ్రీకాంత్ గాడికి ఎంత చెప్పినా విన్పించుకోడు.. వాడి ఖర్మ, ఇక్కడ నాకేదో పట్టినట్లు..!“, “షేర్లు పడిపోయాయి కదా మంచి స్క్రిప్ చూసి కొనిపారేస్తే అలా పడుంటాయేమో… ఆలోచించాలి! “, “ఇప్పుడే తాళాలెక్కడో పెట్టాను ఓ పట్టాన అవసరానికి కన్పించి చావవు“..

ఇవి చదువుతుంటే ఒకదానికొకటి ఏమాత్రమైనా పొంతన ఉందా? ఉండదు. బుర్రలో క్షణక్షణానికీ పరిగెడుతుంటే ఆలోచనల ప్రవాహం ఇది. ఆ క్షణానికి ఆ ఆలోచనే అత్యవసరమైనది. “క్షణం“ మారితే చిత్తమూ చిత్రంగా మారిపోతుంది. ఏ అన్యాయమో మెదడుని తొలుస్తున్నప్పుడు మనసులో నిరసనగళం పురివిప్పుతుంది… ఏ ఆనందంలోనో పులకించిపోతున్నప్పుడూ అంతే.. కొన్ని క్షణాలు మైమరపు కమ్ముకుంటుంది.. అన్నీ ఆలోచనలూ క్షణికమాత్రాలే. ఓ ఆలోచన యొక్క ఉనికి అంతకన్నా బలీయమైన మరో ఆలోచనచే అది ఆక్రమించబడేవరకే!

మనసు పొరల్లో క్షణకాలం పాటు తళుక్కున మెరిసి మాయమయ్యే ఆలోచనల్ని ఒడిచిపట్టలేక యాంత్రికంగా సాగిపోతుంటాం. కొండొకచో ప్రయత్నపూర్వకంగా కొన్ని ఆలోచనల్ని జ్ఞాపకపు అలమారాల్లోకి సర్థేసి తర్వాతెప్పుడైనా వాటిని తీరిగ్గా విశ్లేషిద్దామని నిర్ణయానికి వచ్చి మళ్లీ మరిన్ని ఆలోచనల్లో మునిగిపోవడం జరుగుతుంది. ఆ క్షణం తళుక్కుమన్న ఆలోచన దృష్టి చెదిరేసరికి మరుక్షణం వెలవెలబోతుంది. మెదడు అలమారాల్లో భద్రపరిచిన ఆలోచనలూ తీరా ఏ తీరిక క్షణానో తవ్వి తీస్తే జీవం కోల్పోయి వెక్కిరిస్తుంటాయి. ఈ “మనసులో“ బ్లాగులో స్పష్టంగా, అస్పష్టంగా, రేఖామాత్రంగా, ఊహల ప్రతిరూపంగా నా మనసులో కదలాడే ప్రతీ ఆలోచననీ ఒడిచిపట్టి అక్షరరూపం ఇవ్వాలన్నది నా మనోభీష్టం. క్షణకాలంలో తళుక్కున మెరిసి అందుకునేలోపు కనుమరుగైపోయే ఆలోచనలను మరింత నేర్పుతో మనో:ఫలకంపై ముద్రించుకుని అక్షరబద్ధం చెయ్యడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాను. వేగంగా పారిపోయే ఆలోచనలకు గాలం వేసి దగ్గరకు లాగి నిగ్గుదేల్సాలన్న ఈ ఆలోచనా ఆ ప్రయత్నంలో భాగమే.

మనసు నిండా ఎన్నో ఆనందాలు, అసంతృప్తులు, ఆవేశాలు. నా చుట్టూ కదలాడే ప్రపంచం క్షణానికో అనుభూతిని మిగుల్చుతున్నప్పుడు వాటన్నింటికీ ప్రతిస్పందించకపోతే నా మనసు ద్వారాలు స్వయంగా మూసుకున్నట్లు కాదూ…! అందుకే ఏదైనా, ఎవరేమనుకున్నా, ఎవరి మానసిక స్థాయిలో నా రాతలను ఎలా స్వీకరించుకున్నా.. నా రాతలను బట్టి నాకంటూ ఓ అసమగ్రమైన “ముద్ర“ వేయబడుతుందని తెలిసినా.. నా రాతలకు నా మనసుని సాక్షిని చేసుకుని నాదైన శైలిలో విభిన్న అంశాలపై ఇప్పటిలానే రాస్తాను.

ఇదీ ఒక టపానేనా.. ఏముంది ఇందులో అని ఓ సందేహమూ కొందరికి వస్తుంది. నన్ను నేను ఆవిష్కరించుకోవడానికి నా ఆలోచనలను మధించుకుంటూ నా ఆలోచనా సరళిని బ్లాగు మిత్రులతో పంచుకోవడానికి చేసిన ప్రయత్నమే ఇది. “సాంకేతికాలు“ బ్లాగు నుండి “సామాజికం“ వైపు దృష్టి సారించినప్పుడు “అస్సలు నేనేం రాయగలను?” అన్న ప్రశ్నతో ప్రారంభమై కుప్పలు తెప్పలుగా కమ్ముకుంటున్న ఆలోచనల్లో దేనిపై రాయాలో నిర్థిష్టంగా నిర్థారణకు రాలేకపోయిన క్షణం ఏర్పడిన ఆలోచనే “రాయగలగాలే గానీ ఈ అస్పష్టతా ఓ టపాగా ఎందుకూ రాయకూడదు?“ అన్నది! ఇదే మాదిరి ఊగిసలాటను తోటి మిత్రులు నిరంతరం ఎదుర్కొంటూనే ఉంటారు కదా అని వెంటనే కీబోర్డ్ కి పనిచెప్పాను. అందుకే ఇదీ ఓ టపాగా అక్షరాల్లోకి అమరింది. అదన్నమాట సంగతి. J